Więcej informacji
Styczeń 1920 roku był dla polskich mieszkańców Bydgoszczy i wielu ziem Wielkopolski i Pomorza miesiącem pięknym i radosnym: po ratyfikacji 28 czerwca 1919 r. traktatu wersalskiego tereny te wróciły w granice Rzeczypospolitej. 20 stycznia 1920 r. wkroczyli do Bydgoszczy „żółci ułani”, a 22 stycznia 1920 r. przybył do miasta głównodowodzący Wojsk Wielkopolskich, generał Józef Dowbor-Muśnicki.
Album „Zanim nastała Polska (rzecz o Kujawach i Pomorzu)”, przybliża czas zaborów i walkę o przetrwanie Polaków zamieszkałych na terenach Pomorza i Kujaw. Opierając się na licznych materiałach źródłowych, autor w sposób popularny przedstawił dzieje polskich instytucji i stowarzyszeń, których członkowie krzewili patriotyczne postawy, zarówno w sferze gospodarczej, jak i społeczno-politycznej. Na łamach albumu czytelnik znajdzie zatem informacje o powoływaniu pierwszych polskich stowarzyszeń rolniczych, kas zapomogowych, banków spółdzielczych, ale także o zalążkach partii politycznych, organizacji społecznych, politycznych, stowarzyszeń sportowych, kół śpiewaczych czy chórów. Z kart książki wyłania się obraz zorganizowanej społeczności polskiej, świadomej roli, jaką pełnią dla ocalenia narodowej historii i polskiego ducha instytucje skupiające Polaków pod zaborem pruskim i rosyjskim. W publikacji nie zostały także pominięte istotne informacje na temat przygotowań do wystąpień zbrojnych, jakie czyniono od początków zaborów. Znajdziemy opis działań polskich oddziałów podczas powstania listopadowego, powstania styczniowego, a także powstania wielkopolskiego, a także sylwetki najważniejszych postaci organizatorów i przywódców zrywów narodowych, często wywodzących się z miast i miasteczek Pomorza i Kujaw.
Po krótkiej charakterystyce polskich oddziałów wojskowych, zarówno wywodzących się z Wojsk Wielkopolskich, jak i Błękitnej Armii generała Józefa Hallera, przybyłej z Francji, autor przedstawił również przygotowania do ich przyjęcia w miastach i miasteczkach regionu kujawsko-pomorskiego, do których wkraczały w styczniu 1920 roku, zwiastując ich mieszkańcom niepodległość Ojczyzny. Album zawiera szereg interesujących, często nieznanych informacji. Jego atutem są liczne, często niepublikowane wcześniej ilustracje, dlatego ta rocznicowa publikacja stanowi znakomite źródło wiedzy o czasach, kiedy na terenach Pomorza i Kujaw Rzeczpospolita odradzała się po blisko półtorawiekowej niewoli, a także o osobach, zdarzeniach i zjawiskach, które miały miejsce w niedalekiej przeszłości i bez wątpienia wpływały i nadal wpływają na obecną rzeczywistość wsi, miast i miasteczek naszego regionu.
